ความโดดเดียวและความเหงาเป็นเรื่องสำคัญที่ต้องพูดถึงเป็นพิเศษ แต่มักจะถูกละเลย สุขภาพจิตนั้นเป็นปัจจัยอย่างหนึ่งที่สำคัญต่อสุขภาพ โดยเฉพาะวัยผู้สูงอายุ ที่ยิ่งอายุเยอะ ก็ยิ่งมีโอกาสที่จะเหงาและแยกตัวออกจากสังคมเยอะเป็นพิเศษ อาจเป็นเพราะปัจจัยหลายอย่าง เช่น ร่างกายที่ไม่เอื้ออำนวย การเข้าสู่ช่วงเกษียณอายุ ไม่ได้อยู่ร่วมกับครอบครัว หรือการจากไปของคนรัก ความเหงาและความโดดเดี่ยว อาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพที่แย่ลง หรือทำให้ผู้สูงอายุอารมณ์แปรปรวนได้ เพื่อลดความเสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพ การหาวิธีแก้เหงาผู้สูงอายุ ถือเป็นเรื่องสำคัญ
ความเหงาในผู้สูงอายุ อาจทำให้เสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพได้
มีการวิจัยออกมา ว่าการแยกตัวออกจากสังคมและความเหงา อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาสุขภาพทั้งสุขภาพทางกายและสุขภาพจิตใจ เช่น ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคอ้วนและมีส่วนทำให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง ความวิตกกังวล โรคซึมเศร้า ความรู้ความเข้าใจลดลง โรคอัลไซเมอร์ ซึ่งหลายโรคที่กล่าวมา ล้วนเป็นโรคเรื้อรังที่ส่งผลเสียต่อการใช้ชีวิตและเป็นปัญหาสุขภาพอย่างมาก
วิธีการแก้เหงา สำหรับผู้สูงอายุ
ผู้สูงอายุที่อยู่ตัวคนเดียว หรือไม่ค่อยได้เจอคนในครอบครัว ก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดความเหงา รู้สึกโดดเดี่ยวได้ หากรู้สึกเหงา ควรแก้โดยการออกกำลังกายนอกบ้าน หางานอดิเรกทำ เดินทางไปเยี่ยมญาติหรือเพื่อนฝูง การออกเดินทางท่องเที่ยว ติดต่อพูดคุยกับคนที่รู้จัก และหาเพื่อนสัตว์เลี้ยง
การออกกำลังกายนอกบ้าน
การออกกำลังกายในแบบของผู้สูงอายุนั้นมีหลากหลายทาง ทั้งการออกไปเดิน วิ่ง การเล่นโยคะ เข้าฟิตเนสออกกำลังกายลดน้ำหนักแบบไม่หนักมาก นอกจากจะเป็นประโยชน์ต่อร่างกาย ช่วยระบบไหลเวียนเลือด ดีต่อหัวใจ บริหารข้อให้แข็งแรง เสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ การออกกำลังกายก็จะหลั่งสารเอนดอร์ฟินส์ที่ช่วยคลายความเครียดและทำให้เรารู้สึกดีขึ้น และการออกกำลังกายข้างนอก ก็จะมีโอกาสได้เข้าไปอยู่ในสังคมของคนวัยใกล้เคียงที่มีเป้าหมายเดียวกันที่ช่วยให้เราคลายความเหงาได้
หางานอดิเรกใหม่ ๆ ทำ
การเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ เป็นสิ่งสำคัญต่อสมอง เช่นเดียวกันกับสุขภาพจิต ใช้เวลาเรียนรู้จนทำให้งานอดิเรกเป็นสิ่งที่ทำแล้วมีความสุข คลายความเหงา การหางานอดิเรกใหม่ ๆ ทำจะทำให้ผู้สูงอายุมีความแอคทีฟมากขึ้น และการทำงานอดิเรก ก็สามารถช่วยลดความวิตกกังวล อาการซึมเศร้า และความเหงาได้เช่นเดียวกัน เช่น การปลูกต้นไม้ ตกแต่งสวน ฝึกทำอาหารเมนูที่ไม่เคยทำ เลือกอ่านหนังสือที่ตัวเองมีความสนใจหรืออ่านหนังสือแนวที่ไม่เคยอ่าน แม้แต่การเล่นเกม ดูภาพยนตร์ สะสมแผ่นเพลง ก็สามารถช่วยคลายภาวะเครียดในผู้สูงอายุและคลายเหงาได้เช่นเดียวกัน
เดินทางไปเยี่ยมญาติ เยี่ยมเพื่อนฝูง
ไม่ต้องรอให้ใครมาเยี่ยมเรา เราไปเยี่ยมด้วยตัวเองเลย การเดินทางจะทำให้เราผ่อนคลาย ได้สัมผัสกับการใช้ชีวิตนอกบ้านที่จำเจ และจุดหมายปลายทางของการเดินทางคือการได้เจอกับคนที่เรารักหรือรู้จักเป็นอย่างดี ทำให้ช่วยผ่อนคลายความเหงาได้เป็นอย่างดี จะเป็นการเดินทางคนเดียว ชวนคู่รัก หรือชวนญาติไปเที่ยวก็เป็นทางเลือกที่ดีเช่นกัน
ออกเดินทางท่องเที่ยว
การท่องเที่ยว เป็นวิธีการอย่างหนึ่งที่ช่วยคลายเครียดและคลายความเหงาได้ดี รวมถึงบริหารสมองได้ดีเช่นกัน เพราะประสบการณ์ในที่ต่าง ๆ ทำให้เราจดจำสิ่งใหม่ ๆ ที่ไม่เคยเจอและได้กลายเป็นความทรงจำจากการท่องเที่ยว รวมถึงการได้พบปะผู้คนที่ไม่เคยรู้จัก ซึ่งการท่องเที่ยวในผู้สูงอายุ อาจเลือกจุดหมายปลายทางที่เหมาะกับสุขภาพของตนเองเพื่อไม่ให้เกิดปัญหาที่ไม่คาดคิดตามมา หรือการพาผู้สูงอายุเที่ยวเช้าเย็นกลับ ก็เป็นตัวเลือกที่ดีเช่นกัน
ติดโทรศัพท์ ไม่ใช่เรื่องแย่
การนั่งอยู่คนเดียวในบ้านสี่เหลี่ยม ไม่มีใครคุยด้วย เป็นสภาพแวดล้อมที่ไม่ดีต่อสุขภาพจิตอย่างมาก โดยเฉพาะวัยสูงอายุ เมื่ออยู่ในบ้านหรือไม่สามารถออกไปข้างนอกได้ การแชทหาเพื่อนฝูงหรือการโทรหาญาติ หรือการเรียนรู้วิธีการใช้สมาร์ทโฟนเพื่อติดต่อคนในครอบครัวหรือเพื่อน ซึ่งสมาร์ทโฟนหรือแท็บเล็ตสักเครื่อง ก็เป็นเครื่องมือช่วยคลายความเหงาเมื่อไม่สามารถออกจากบ้านได้
สัตว์เลี้ยง เพื่อนแก้เหงาที่ดี
การบำบัดสุขภาพจิตด้วยสัตว์เลี้ยง เป็นเหมือนยาชนิดหนึ่งที่ทำให้คลายความกังวล ความเครียด ความโดดเดี่ยวและความเหงาได้ ซึ่งความผูกพันกับสัตว์เลี้ยงเพียงแค่เวลาสั้น ๆ ก็สามารถทำให้เกิดปฏิกิริยาทางเคมีในสมอง ทำให้ฮอร์โมนที่เกิดจากความเครียดอย่างคอร์ติซอล (Cortisol) ลดลง และเข้าไปมีส่วนช่วยในการเพิ่มการผลิตฮอร์โมนสร้างความสุขอย่างฮอร์โมนเซโรโทนิน (Serotonin) ซึ่งมีการศึกษาว่าการลูบสัตว์เลี้ยงหรือการมีสัตว์เลี้ยงใกล้ตัว อาจทำให้ลดอัตราการเต้นของหัวใจ ลดความดันโลหิต รวมถึงลดความเครียดได้อย่างดี การมีสัตว์เลี้ยง เลยเป็นการแก้เหงาอย่างหนึ่งที่ส่งผลได้เป็นอย่างดี
อาจเป็นเพราะการสูญเสียคนรัก การที่ไม่สามารถทำกิจกรรมหลายอย่างได้เนื่องจากปัจจัยทางด้านร่างกายที่ไม่เอื้ออำนวย หรือการที่ห่างจากคนในครอบครัว ก็กลายเป็นปัจจัยที่ทำให้ผู้สูงอายุที่รู้สึกโดดเดี่ยวหรือรู้สึกเหงา ซึ่งสามารถเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดปัญหาทั้งสุขภาพกายและสุขภาพจิต การมีกิจกรรม มีการสร้างความสัมพันธ์หรือการค้นหาเป้าหมายอื่นที่ไม่เคยทำมาก่อน จะเป็นส่วนช่วยให้ผู้สูงอายุเครียดน้อยลง รู้สึกเหงาน้อยลง และทำให้ลดความเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาสุขภาพได้มากขึ้น
อ่านบทความเพิ่มเติม :
ผู้สูงอายุ นอนไม่หลับ ปัญหากลางดึกที่ไม่ควรปล่อยผ่าน
การป้องกันปัญหาสายตา ผู้สูงอายุ เพื่อการมองเห็นระยะยาว
ประสาทหูเสื่อม อาการเป็นอย่างไร ปัญหาการได้ยินของผู้สูงอายุ
