คงจะเป็นคำถามคาใจท่านผู้อ่านหลายคนที่มีปัญหาเรื่องอาหารไตรกลีเซอไรด์สูง  ด้วยเพราะทานอาหารก็อร่อยตามปกติ แต่ทำไม ค่าไตรกลีเซอไรด์ก็สูงเอา สูงเอา  วันก่อนผู้เขียนได้คุยกับเพื่อนสูงวัยท่านนึง บ่นว่า “คุณหมอจัดยาลดไขมันในเลือดมาให้ เพราะไตรกลีสูง แต่แปลก พี่ก็ทานอาหารปกติ  ของทอด ของมัน ไม่ค่อยได้ทาน อาทิตย์นึงแค่ 2 ครั้ง แต่ทุกคืนพี่ติดต้องทานเบเกอรี่สัก 2 ชิ้น ไม่งั้นนอนไม่หลับ หิวมาก ตอนนี้ก็จำกัดอาหารทุกอย่าง กินโน่น ก็ไม่ได้ กินนี่ ก็ไม่ได้  ไม่มีอะไรให้กินแล้วเนี่ย” จริง ๆ แล้วยังมีอาหารอีกหลายประเภทที่ไม่ทำให้ไขมันในเลือดสูง เช่นผักต้ม ผักลวก จิ้มน้ำพริกกะปิ  สุกี้  โอ้อีกหลายเมนูเลยค่ะ  คำถามก็คือว่า กินอย่างไรดีหล่ะ เมื่อไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง ? ก่อนที่เราจะไปถึงอาหาร  เรามาทำความเข้าใจกันก่อนว่า เจ้าตัวไตรกลีเซอไรด์นั้น สำคัญอย่างไร ?

ไตรกลีเซอไรด์ คืออะไร ?

ไตรกลีเซอไรด์ คืออนุภาคไขมันชนิดหนึ่งที่ร่างกายสังเคราะห์ขึ้นในตับ มีขนาดเบาบาง และเล็กมาก หรืออธิบายง่าย ๆ ไม่อิงวิทยาศาสตร์แพทย์มากเกินไป เจ้าตัวไตรกลีเซอไรด์ เป็นไขมันชนิดหนึ่งในร่างกาย เกิดขึ้นได้ทั้งจากการรับประทานไขมันจากอาหารเข้าไปโดยตรง และเกิดจากที่ตับสังเคราะห์ขึ้นใช้เอง จากน้ำตาล ข้าว และ แป้ง และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์  (ไม่สงสัยเลย ท่านใดนักดื่ม คอทองแดงทั้งหลาย หมั่นควรตรวจเลือดเช็คไตรกลีเซอไรด์ด้วยนะคะ) อาหารประเภทไขมันที่มีไตรกลีเซอไรด์สูง ไม่ว่าจะเป็นน้ำมันพืช ไขมันสัตว์ หรือไขมันที่ซ่อนอยู่ในน้ำนม หรืออาหารอื่น ๆ เมื่อเรากินอาหารประเภทนี้เข้าไป ร่างกายจะดูดซึมแล้วก็ส่งไตรกลีเซอไรด์ผ่านเลือดส่งไปยังเซลล์ต่าง ๆ ที่ต้องการพลังงาน และถ้าไตรกลีเซอไรด์ที่มากเกินไป จะถูกเก็บในรูปเนื้อเยื่อไขมัน (body fat) โดยปกติร่างกายขจัดไตรกลีเซอไรด์ออกจากเลือดได้อย่างรวดเร็ว และหากมีไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูงกว่าปกติ โดยไม่ได้รับการดูแลรักษาอย่างถูกวิธี เสี่ยงมากกับการใกล้ชิดการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง โรคหลอดเลือดหัวใจ และโรคหัวใจขาดเลือดได้

ทีนี้ เราต้องมาพิจารณา “อาหารจานโปรดที่มีไตรกลีเซอไรด์สูง ซ่อนมากับความอร่อยจนทำให้เราเพลิดเพลินจนลืมตัว พอรู้อีกที ก็ตอนตรวจสุขภาพร่างกายประจำปี”

รู้ยัง…มีสาเหตุอื่นๆ ด้วยนะ ที่ทำให้ไตรกลีเซอไรด์สูง

เพราะนอกจากการกินอาหารแล้ว ยังมีปัจจัยอื่นด้วย :-

• กรรมพันธุ์

ถือเป็นความผิดปกติทางกรรมพันธุ์ เช่น ร่างกายขาดเอมไซม์ที่ช่วยย่อยสลายเจ้าตัวไตรกลีเซอไรด์ จึงทำให้ผู้ที่มีภาวะนี้มีปริมาณน้ำตาลในเลือดสูงกว่าคนปกติมาก บางคนอาจสูงถึง 800 – 1000 มก./ดล. ซึ่งถ้าเทียบกับคนปกติ จะมีไตรกลีเซอไรด์ไม่เกิน 150 มก./ดล. เท่านั้นเอง

• ยาบางชนิด

ต้องยอมรับว่าหลายท่านมียาประจำตัวที่ต้องกินทุกวัน  เพราะยาบางชนิด ก็ทำให้ระดับไตรกลีเซอไรด์สูงขึ้นได้ เช่น ยาคุมกำเนิน  ยาปรับฮอร์โมนเพศหญิง  ยาขับปัสสาวะ และถ้าเราหยุดยาเหล่านี้ ระดับไตรกลีเซอไรด์สามารถปรับลดลงเป็นปกติได้

เรามาดูกันค่ะว่ากลุ่มอาหารชนิดใดบ้าง ที่ทำให้ไตรกลีเซอไรด์สูงปรี๊ด

 อาหารไตรกลีเซอไรด์สูง มีอะไรบ้าง?

• อาหารที่มีแป้งมาก

ขอหยิบไว้ข้อแรกเลย ยกตัวอย่างง่าย คือ ข้าวขัดขาว  ขนมปังขาว เส้นก๋วยเตี๋ยว หมี่สำเร็จรูป ข้าวโพด ซึ่งการทานอาหารในกลุ่มนี้ เรียกได้ว่า เสมือนเราทานน้ำตาล เพราะเมื่อย่อยแล้ว แป้งจะถูกแปรรูปไปเป็นน้ำตาล หากทานมากเกินไป ก็จะไปสะสมอยู่ตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย แถมน้ำตาลในเลือดขึ้นด้วยสิค่ะ แต่หากต้องการทานคาร์โบไฮเดรตที่มีคุณภาพ แนะนำทานคาร์โบไฮเดรทเชิงซ้อน เข่น ขนมปังโฮลวีต  ข้าวกล้อง เป็นต้น

• อาหารที่มีไขมันทรานส์สูง

ไขมันทรานส์ เป็นไขมันที่ย่อยยาก และไม่มีประโยชน์อันใดต่อร่างกาย อาหารที่มีไขมันทรานส์ ส่วนใหญ่อยู่มากพวกอาหารฟาสต์ฟู้ด และอาหารที่อยู่ในกลุ่มเบเกอรี่ เช่น โดนัท  ขนมปังอบเนย  เค้ก  คุกกี้ทุกชนิด เป็นต้น (ผู้อ่านบางท่านบ่นในใจ ของโปรดทั้งนั้นเลยอ่ะ)

• อาหารประเภทที่มีน้ำตาล อาหารไตรกลีเซอไรด์สูง

ข้อนี้ ผู้อ่านเข้าใจง่ายเลย บางท่านอาจชอบทานมากด้วยค่ะ เช่นขนมต่าง ๆ (ถ้าเป็นขนมไทย ก็พวกทองหยิบ ทองหยอด ทองม้วน ฝอยทอง)  เครื่องดื่มรสหวาน เช่นน้ำผลไม้กล่อง (ไม่ได้คั้นสด)  นมเปรี้ยว  น้ำอัดลม เป็นต้น เครื่องดื่มบางชนิด ถึงแม้ขนาดบรรจุจะขวดเล็กนิดเดียว แต่กลับมีปริมาณน้ำตาลสูงมากกว่า 3-4 ช้อนชาเลยทีเดียว  พูดง่าย ๆ ดื่มแค่ 2 ขวดก็ได้น้ำตาลเกินกว่าที่ร่างกายต้องการต่อวันแล้วค่ะ

• อาหารที่มีไขมันสูง

นึกภาพออกเลย เช่น พวกข้าวขาหมู หมูทอด ไก่ทอด เฟรนฟรายด์ กล้วยแขกทอด  ปาท่องโก๋  โรตี เป็นต้น พยายามเลี่ยงเลยอาหารประเภทนี้

• เครื่องดื่มแอลกอฮอล์

หยิบไว้เป็นข้อสุดท้าย แต่สำคัญมากเช่นกัน เพราะถือเป็นตัวการสำคัญที่ทำให้ไตรกลีเซอไรด์สูง กลไกการสร้างไตรกลีเซอไรด์ คือ เมื่อดื่มเหล้า เครื่องดื่มแอลกอฮอล์เข้าไป ตับจะถูกกระตุ้นให้ผลิตไตรกลีเซอไรด์มากขึ้น ทั้งยังทำให้ไขมันถูกกำจัดออกจากเลือดได้ช้าลงอีกด้วย

จะเห็นว่า การกินอาหารที่ไม่สมดุล ไม่ถูกสัดส่วน จนทำให้ได้รับพลังงานและแคลอรี่มากเกินกว่าที่ร่างกายจะนำไปใช้ได้หมด ล้วนแล้วแต่เป็นสาเหตุทำให้ไตรกลีเซอไรด์สูง  แนะนำควรเลือกกินอาหาร และเลี่ยงอาหารที่ผ่านกระบวนการปรุงแต่งต่าง เช่น ไส้กรอก แฮม เบเกอรี่  พร้อมลดปริมาณอาหารที่รับประทาน ควรรับประทานอาหารหลากหลาย แต่อย่างละเล็ก อย่างละน้อย การมีสุขภาพดีไม่สามารถซื้อหาได้ตามร้านสะดวกซื้อทั่วไป แต่สามารถหาได้จากการตั้งใจเลือกรับประทานอาหารที่ดี เท่านี้ก็มากพอที่จะทำให้เรามีสุขภาพที่แข็งแรงขึ้นได้แล้วหล่ะค่ะ พบกันใหม่ ฉบับหน้า สวัสดีค่ะ

……………

(เครดิต : High Triglyceride Levels : Sy,ptoms, Causes, Tests. www.webmd.com, 13 ways to lower your triglycerides, www.healthline.com, thaiheartfound.org/category.details/food, มูลนิธิหัวใจแห่งประเทศไทย, www.i-kinn.com)

(เครดิตภาพ : ภาพจาก : http://www.smeleader.com/wp-content/uploads/2014/06/ปาท่องโก๋-“บ้านอาจารย์”-ธุรกิจรวยชี้ฟ้า-สอนกลเม็ดเด็ดสู่อาชีพมั่นคง-3.jpg ‘ปาท่องโก๋’ ภัยร้ายใกล้ตัวคุณ)