ดิฉันตั้งใจเลือกภาพที่ไม่เกี่ยวอะไรเลยกับเนื้อหาใน EP นี้ เพื่อให้ท่านเข้าถึงความรู้สึกของพนักงานใหม่ในเนื้อเรื่องดังต่อไปนี้ (หากท่านคาดหวังเนื้อหาที่ตรงกับภาพประกอบ สามารถข้ามบทความนี้ไปได้เลย และขออภัยที่ทำให้ท่านเสียเวลา)
พนักงานใหม่: “ผู้จัดการครับ ผมขอเวลาพูดคุยส่วนตัวสักครู่ได้มั้ยครับ”
ผู้จัดการ: “ได้สิครับ มีอะไรเหรอ ว่ามา”
พนักงานใหม่: “ผมมาสมัครงานที่นี่เพราะ วิสัยทัศน์ และพันธกิจ อันดีงามที่เขียนในโบรชัวร์นี้ครับ แต่เท่าที่ผมสังเกตมาตลอด 2 เดือนกว่าที่ผมมาทำงานที่นี่ ไม่เห็นเป็นตามที่เขียนสักนิด ผมคิดว่าผมคงจะไม่รอประเมินผลเพื่อเป็นพนักงานประจำนะครับ”
ผู้จัดการ: “คุณเป็นคนแรกที่มาพูดตรงๆ กับผม ที่ผ่านมา ผมเจออยู่แค่ 2 ประเภท คือ ผีเสื้อ และนกน้อยไร้รัง”
พนักงานใหม่: “ยังไงเหรอครับ”
ผู้จัดการ: “ผีเสื้อ คือประเภทที่มองหาดอกไม้สวย ดูดน้ำหวานสักพักแล้วจากไป มาอยู่กับเราได้ไม่นาน พอเจอที่ที่ดีกว่าก็โบยบินจากไปทันที ส่วนนกน้อยไร้รัง ก็เป็นกลุ่มที่หาที่พึ่งพิง พร้อมปักหลักกับที่ที่ให้โอกาสจนกว่าจะมีเหตุให้ต้องเร่ร่อนอีกครั้ง โดยแทบไม่เคยตั้งคำถามใดๆ”
พนักงานใหม่: “ผู้จัดการกำลังบอกว่า ผมต้องเลือกระหว่างจะเป็น ผีเสื้อ หรือ นกน้อยเหรอครับ”
ผู้จัดการ: “ผมกำลังรอฟังว่าคุณอยากจะเป็นอะไรต่างหาก จะเลือกเป็นอย่างใดอย่างหนึ่ง หรือจะเป็นอย่างอื่นสำหรับต้นไม้ต้นนี้ก็สุดแล้วแต่เป้าหมายในชีวิตของคุณ ส่วนผมถูกจ้างมาให้เป็นคนตัดแต่งกิ่งตามแบบที่เจ้าของกำหนดไว้ บางทีเขาก็อยากได้แบบที่เป็นไม่ได้ หรือ ผมทำไม่เป็น บางทีเขาไม่มีแบบ บอกให้ผมช่วยเสนอที ผมก็อาศัยเกาะกระแสนิยมเอาบ้าง บางทีผมก็ไฟรุกโชน แอบแทรกสิ่งที่ผมอยากทำลงไปในแบบบ้าง นายชอบผมก็ทำเพิ่ม นายติผมก็ปรับใหม่ แต่ผมทำคนเดียวยังไงก็ไม่สวยตลอดเวลาหรอก บางทีก็อุตส่าห์ลงทุนลงแรงตัดแต่งไว้ดี พอเผลอไม่ได้บำรุงรักษาพักเดียวก็มั่วเหมือนเดิมอีก ตอนที่ต้นไม้มันสวยดีก็มีผีเสื้อบินมาบ้าง แต่พอนกน้อยบินมาพักพิงเยอะขึ้นเรื่อยๆ ผีเสื้อก็เริ่มโบยบินไปที่ใหม่ที่ไฉไลกว่า ผมก็เลยไม่รู้จะตัดแต่งกิ่งบ่อยๆ ให้เปลืองงบประมาณทำไม เจ้านายเองก็ให้ความสนใจเป็นพักๆ เพราะมีเรื่องสำคัญมากมายให้คิด แต่ถ้ามีคนช่วยผมตัดแต่งกิ่งเพิ่ม ผมก็คงมีไฟที่จะจัดการต้นไม้นี้ให้มีชีวิตชีวาดูดีกว่าต้นแบบก็ได้นะ”
คำตอบของพนักงานใหม่คนนี้ ขึ้นอยู่กับทัศนคติ ความสามารถ และเป้าหมายของการทำงานของเขา
ดิฉันเองเป็นคนหนึ่งที่เคยอึดอัดกับความรู้สึก “เนื้อหาไม่ตรงกับหน้าปก” จนถึงขั้นเดินไปขอคุยส่วนตัวกับเจ้านาย และเตรียมจะโบยบิน โดยเวลานั้นไม่ได้กังวลเรื่องการหางานใหม่ เรียกได้ว่า ไม่ได้รู้สึกว่าตนเองเป็นนกน้อยไร้รังแต่อย่างใด โชคดีที่เจ้านายไม่ได้เปิดโอกาสให้ดิฉันเลือกอย่างในบทสนทนาข้างต้น แต่พยายามชวนให้ดิฉันหัดเป็นคน “ปรับเนื้อหาให้ตรงกับหน้าปก” ด้วยตนเอง ซึ่งในความพยายามครั้งแรกๆ ก็ทำได้ไม่ดีนัก เกือบถอดใจหลายครั้ง ต้องขอบพระคุณเจ้านายที่อดทน และให้โอกาส จนดิฉันได้เรียนรู้และมีความชำนาญมากขึ้นตามชั่วโมงบิน
สภาวะ “เนื้อหาไม่ตรงกับหน้าปก” เกิดขึ้นในแทบทุกองค์กรอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ยิ่งองค์กรขนาดใหญ่ ก็ยิ่งยากที่จะทำให้ทุกคนในองค์กร เชื่อ และ เดินตาม วิสัยทัศน์ และพันธกิจขององค์กร เพราะทุกกิจกรรมมีต้นทุนแฝงเสมอ ไม่ว่าจะเป็นการจ้างพนักงานดูแลเรื่องการสื่อสารองค์กร การทำกิจกรรมเพื่อปรับทัศนคติพนักงานทุกคนให้เข้าใจเป้าหมายและค่านิยมเดียวกันซึ่งต้องกินเวลาทำงาน ทำให้สูญเสียรายได้ที่พึงได้ องค์กรส่วนมากจึงเลือกที่จะสื่อสารเฉพาะระดับผู้บริหารแล้วให้นำไปกระจายต่อตามสายงาน ซึ่งก็ทำให้ประสิทธิภาพและเนื้อหาสำคัญลดลงหรือถูกบิดเบือนไปได้
ดังนั้นอย่ามัวเสียเวลาหาองค์กรที่ “เนื้อหาตรงกับหน้าปก” อย่างสมบูรณ์ตลอดเวลาอยู่เลย ควรเผื่อใจไว้แต่แรกว่า “เนื้อหาคงจะไม่ตรงกับหน้าปก” ก่อนเลือกสมัครเข้าทำงาน แล้วติดสินใจบทบาทของตนเองในช่วงทดลองงานว่า ตนเหมาะจะเป็น ผีเสื้อ นกน้อย หรือ นักตัดแต่งกิ่ง และไม่ว่าจะเป็นบทบาทใด อย่าเอาแต่บ่น และอย่าเผลอกลายเป็นผู้ทำให้ “เนื้อหาต่างจากหน้าปก” มากไปกว่าเดิม
ขอบคุณภาพประกอบจาก: Photo by Louis Hansel @shotsoflouis on Unsplash
………………
โดย ดร.วรัญญา อัจฉริยะชาญวณิช
Change Tutor – นักพัฒนาดาวเด่นในองค์กรแบบพุ่งเป้า
Founder & Managing Director, Wintegrate 99 Co., Ltd.
DCP 266/18, Certified Project Management Professional of PMI
ผู้แต่งหนังสือ The Change Tutor – จะเรียกดิฉันว่าหมอดูก็ได้ถ้าคุณยอมเปลี่ยน
31/03/2564
